Tại Nhật vào các buổi lễ tốt nghiệp nhà trường thường mời các vị khách đặc biệt tới phát biểu, gửi gắm những thông điệp tới các bạn sinh viên. Các bài phát biểu này thường có khả năng truyền cảm hứng đặc biệt vì nó được nói ra bởi những con người từng trải người thực việc thực. Những nội dung vừa đậm tính triết lý vừa có tính thực tiễn để người nghe có thể áp vào cuộc sống của mình.
Bữa nay thợ rèn sẽ giới thiệu với các bạn bài chia sẻ của anh Horie Takafumi 堀江貴文. Horie Takafumi sinh năm 1972 tại Fukuoka, đang học đại học danh giá Tokyo thì anh nghỉ và ra lập công ty. Là người được nhắc tới năm 2006 nhiều lần vì “dám” tung tiền mua cổ phiếu thâu tóm đài truyền hình Nhật Bản. Anh cũng đã khởi nghiệp trên nhiều lĩnh vực và hiện tại là người truyền cảm hứng cho nhiều bạn trẻ. Bài viết được biên tập trên video nói chuyện thực tế, một số đoạn được lược bỏ.
Đại học Kinki 近畿大学là một đại học tư thục tại Osaka, nổi tiếng với nghiên cứu nuôi cá ngừ thành công. Trường đại học này cũng có nhiều thành tựu nổi bật trong nhiều lĩnh vực nghiên cứu. Trường thuộc top 400 trường hàng đầu thế giới năm 2021.
Xã hội đang bước vào giai đoạn tăng tốc của toàn cầu hóa.
Xin chào các bạn. Buổi lễ tốt nghiệp ngày hôm nay, các bạn chính thức kết thúc 20 năm sống cuộc sống được thiết lập trên một đường ray được trải sẵn. Từ giờ trở đi các bạn sẽ bước vào một cuộc sống mà ở đó cũng sẽ có đường ray, nhưng cũng như không có bất kỳ đường ray nào cả.
Từ trước tới nay, nhiều người Nhật sau khi tốt nghiệp đại học, đi xin việc và làm việc cho một công ty đến hết cuộc đời. Trong khoảng thời gian đó họ lập gia đình, mua nhà, nói cách khác sống một cuộc sống bình thường như bao người bình thường khác. Có thể có một số bạn ở đây sẽ theo con đường đó, nhưng tương lai tôi nghĩ rằng sẽ chỉ có một phần nhỏ các bạn đi theo con đường này. Không, đúng ra là chỉ có một phần nhỏ có thể đi được theo lộ trình như vậy.
Công ty tôi đang xây dựng hiện tại và nhiều công ty khác trên thế giới liên quan tới internet và smartphone đang từng bước thay đổi cách vận hành của xã hội. Có thể các bạn mới chỉ dùng điện thoại vào những trò game, nhưng khi các bạn còn chưa nhận ra thì ngoài kia trên khắp thế giới này, những người có đầu óc thông minh đang nghiên cứu và phát triển những công nghệ mới và đang thay đổi xã hội này. Trước hết tôi mong các bạn hãy sớm nhận ra sự thực này.
Từ trước tới giờ, chỉ cần tốt nghiệp và đi theo một đường ray định sẵn là ok, nhưng từ giờ trở đi mọi thứ không dễ dàng như vậy. Các bạn cần phải tiếp xúc với thật nhiều thông tin là vô cùng quan trọng. Công cụ không thiếu, tất cả đã được bày ra. Cũng chẳng cần thầy giáo phải dạy. Giờ các bạn có thể tự dùng smartphone, sử dụng các ứng dụng về tin tức để tiếp xúc với thông tin trên toàn thế giới. Các bạn cũng có thể dùng mạng xã hội SNS để tiếp xúc với những người có những thông tin thú vị trên toàn thế giới. Rất đơn giản. Trước hết các bạn hãy tiếp xúc với những nguồn tin trên khắp thế giới, đặc biệt với những người đang chạy trước đám đông.
Nhưng các bạn hãy lưu ý. Không chỉ có vậy. Sau khi tiếp nhận thông tin, các bạn hãy dùng đầu của mình để suy nghĩ và đưa ra những phát ngôn của mình. Nói cách khác là trang bị cho mình cách sắp xếp thông tin, và biến nó thành thói quen của mình. Làm thế nào để làm việc này? Không khó. Các bạn có thể dùng mạng xã hội, blog và hàng ngày đưa ra phát ngôn của mình. Và tôi mong muốn các bạn hãy làm việc này hàng ngày. Khi làm được việc này, các bạn có thể lấy được thông tin từ nhiều nguồn trên thế giới, tự mình suy nghĩ và tự mình đưa ra quyết định cũng như cũng có những hành động phù hợp. Tại sao phải làm như vậy? Vì thời đại từ giờ sẽ thay đổi. Quyền uy, những thể chế nắm quyền uy cũng sẽ thay đổi.
Vào công ty có thể nghe theo lời sếp. Từ trước tới giờ, có thể đó là một việc không tệ. Nhưng các bạn có thể không nhận ra nhưng thời đại này đang dần kết thúc. Công nghệ và internet đã đang thay đổi cách vận hành của thế giới theo hướng toàn cầu hóa.
Sau thế chiến thứ hai, Nhật Bản bước qua thời kỳ phát triển kinh tế thần kỳ, rồi đưa kinh tế lên thứ hạng số 1, số 2 thế giới, và cuộc sống vô cùng phong phú. Những người mà không hơn tuổi tôi có lẽ không có kí ức về một Nhật Bản nghèo khó. Đương nhiên, các bạn ngồi đây tôi nghĩ rằng các bạn cũng không biết về một nước Nhật nghèo khó. Xã hội giàu có của Nhật Bản cũng đang dần kết thúc. Nhưng có thể các bạn chưa nhận ra.
Bữa trước tôi đến Sapporo và ghé quán mát xa theo phong cách Thái Lan. 90 phút 6500 Yên (chừng 1 triệu 300 ngàn đồng). Tôi dùng thẻ tích điểm và được giảm giá xuống còn 5000 yên. Tháng 1 năm nay tôi có sang Thái công tác. Ở Thái 90 phút chi phí mát xa là 500 Bạt, tiền tip là 200 Bạt, như vậy tổng cộng là 700 Bạt. Tính ra tiền Yên thì vào khoảng 2500 Yên. Sự khác biệt của Sapporo và Thái Lan là khoảng 2 lần.
Tại Đông Nam Á hiện tại kinh tế đang phát triển mạnh và nhanh, đang tiến dần tới mức sống của người Nhật. Những người giàu có tại các quốc gia này hiện thu nhập hàng năm đã vượt qua những người Nhật làm công ăn lương bình thường. Và phải nói rằng những người giàu có như vậy có rất nhiều. Tại Băng Cốc, quán Shushi cao cấp một bữa 50,000 Yên (10 triệu đồng) hàng ngày đều kín khách.
Thời đại đó đang dần xuất hiện. Nhưng sự thực là không nhiều người nhận ra sự thay đổi này. Không chỉ các bạn những người còn ngồi trên ghế nhà trường, mà cả những người làm chính sách cũng không nhiều người nhận ra. Sự toàn cầu hóa là như vậy. Những nước chưa có được cơ sở hạ tầng như Nhật Bản, họ chuyển thành nơi sử dụng điện thoại cầm tay và bỏ qua điện thoại bàn. Trung Quốc giờ có thể sản xuất và cung cấp những chiếc điện thoại giá rẻ trên dưới 100 đô. Những quốc gia từ trước tới giờ chưa được trang bị cơ sở hạ tầng, có thể đó là những nước chưa phát triển, những nước nghèo ở châu Phi, họ có thể rút ngắn giai đoạn và ngay lập tức có thể tiếp cận với đỉnh cao của nhân loại. Đương nhiên những người xuất sắc họ dùng internet, smartphone tiếp cận với những thông tin tối tân thông qua ngôn ngữ chung là tiếng Anh. Và các bạn từ giờ sẽ cùng ở trên sàn đấu với những người như vậy. Bởi vậy tôi cho rằng, những người không nỗ lực, chắc chắn sẽ bị bỏ lại. Một xã hội khắc nghiệt đang chờ đón các bạn phía trước.
Khiêu chiến với những điều mới mẻ và phương thuốc đối diện với thất bại.
Từ trước tới giờ các bạn bước đi trên đường ray được định sẵn, ngày hôm nay mặc kimono, mặc bộ véc và đeo cà vạt tới đây. Các bạn cũng đã từng trải nghiệm xin việc, mặc bộ véc đen, chú ý tới mọi người xung quanh và tiến hành xin việc như những người xung quanh. Nhưng từ giờ mọi chuyện sẽ khác. Xin được việc rồi là ổn định? Không, không có chuyện đó. Có thể công ty bạn vào làm sẽ bị phá sản hoặc bị mua lại bởi công ty khác. Các bạn hãy sống với tiền đề là như vậy.
Không chỉ công việc, mà mối quan hệ giữa con người với con người từ giờ cũng có sự thay đổi lớn. Những chuyện đương nhiên của hiện tại thì 10 năm nữa, 20 năm nữa có thể không còn thông dụng nữa. Vậy làm thế nào để sống trong thời đại đó? Như đã truyền tải với các bạn ở phần đầu. Để sống trong xã hội có sự biến động lớn như hiện nay, các bạn cần có năng lực tiếp cận thông tin, suy nghĩ và chuyển chúng thành hành động dựa trên nền tảng của chính mình. Và không bị ràng buộc bởi những điều thường thức. Những điều thường thức, suy nghĩ về đạo đức, luân lý có thể có sự biến động qua những mốc thời gian 5 năm, 10 năm. Tốc độ biến đổi đó nhờ công nghệ và toàn cầu hóa đang dần được gia tốc.
Nói vậy nhưng các bạn cũng không cần phải bi quan về tương lai. Có thể các bạn cũng biết, tôi đã trải qua không ít những thăng trầm, lặp đi lặp lại vô số những thất bại. Nhưng tôi quyết định quên những điều không tốt đẹp. Hối tiếc về quá khứ không hề mang lại một điều tốt đẹp gì cả. Nhưng các bạn từ giờ sẽ liên tục gặp phải những thất bại. Khiêu chiến, thử sức với những điều mới nói cách khác là đang đối diện với thất bại. Nhưng song song với thất bại thì điều đó cũng làm cho xác suất thành công tăng lên. Ngược lại không thử sức có thể sẽ không thất bại. Nhưng chắc chắc cũng không có thành công.
Bởi vậy phương thuốc khi gặp phải thất bại đó là có cho mình những biện pháp phòng tránh lặp lại thất bại ở giai đoạn đã thất bại. Suy nghĩ sao cho không để thất bại lặp lại lần thứ hai. Suy nghĩ xong rồi thì hãy để tâm trạng thoải mái, uống chút rượu cũng không sao, ngày mai quên hết. Tôi cũng đã từng làm như vậy.
Sống với hiện tại
Điều tiếp theo tôi muốn các bạn ghi nhớ đó là tin rằng điều mình thử sức chắc chắn sẽ tiến tới thành công. Chúng ta rất khó có thể dự đoán được những chuyện của tương lai. 5 năm tới ư, ngay cả tôi cũng không thể nào dự đoán được chính xác. 10 năm trước các bạn có thể tưởng tượng được cảnh mọi người cầm điện thoại, vừa đi vừa gõ những dòng twitt hay không? Tôi cũng không tưởng tượng được. Vậy nên các bạn cũng không cần phải lo lắng quá nhiều về tương lai. Các bạn cũng không có thì giờ muộn phiền với những gì đã diễn ra trong quá khứ. Vì từ nay sự toàn cầu hóa đang được tăng tốc. Khi nghĩ về tương lai, các bạn hãy nghĩ tới những điều vui vẻ, và nghĩ cách làm sao để có thể khiến chúng trở nên vui vẻ. Bí quyết để làm được điều đó chính là sống hết mình với hiện tại.
Tại sao tôi lại thử sức với nhiều điều, thất bại nhiều và bị nhiều người phản bội nhưng vẫn có thể sống vui vẻ được như thế này? Câu trả lời là bởi vì hiện tại tôi vẫn đang sống. Tôi tập trung và sống với hiện tại. Tôi có thói quen xấu đó là tập trung và thậm chí là tập trung tới mức quên cả ăn và ngủ. Tôi cũng mong các bạn trở nên như vậy. Hãy tập trung hết mình cho hiện tại. Không liên quan tới những bản kế hoạch dài hạn. Nếu không tập trung được cho hiện tại, chẳng có chuyện gì được khởi sự đâu.
Điều cuối cùng tôi muốn tổng hợp lại và gửi tới các bạn đó là:
Không lo sợ tương lai, không cố chấp vào quá khứ hãy sống với hiện tại. Các bạn hãy cố gắng và sống hết mình. Xin cảm ơn.
—Dịch và biên tập bởi Thợ rèn
Tham khảo